Ogranicznik przepięć - co to jest, jak działa i jaki wybrać?

Ogranicznik przepięć to niezbędne urządzenie zabezpieczające, którego głównym zadaniem jest ochrona instalacji elektrycznych przed uszkodzeniami spowodowanymi nagłymi skokami napięcia, tzw. przepięciami. Tego rodzaju przepięcia mogą być wywołane zarówno czynnikami zewnętrznymi, jak wyładowania atmosferyczne, jak i wewnętrznymi, np. przez nagłe zmiany obciążenia w sieci elektrycznej. Ogranicznik przepięć minimalizuje ryzyko uszkodzenia instalacji oraz podłączonych do niej urządzeń, zapewniając bezpieczeństwo i ciągłość działania.

Jak działa ogranicznik przepięć?

Działanie ogranicznika przepięć polega na szybkim odprowadzeniu nadmiaru energii do uziemienia w momencie, gdy napięcie w sieci przekroczy bezpieczny poziom. Urządzenie monitoruje poziom napięcia w instalacji i w przypadku wykrycia przepięcia przechodzi w stan przewodzenia, zabezpieczając w ten sposób instalację przed przeciążeniem. Kiedy napięcie wraca do normy, ogranicznik przepięć przestaje przewodzić, pozwalając na normalne funkcjonowanie sieci.

Dlaczego ogranicznik przepięć jest ważny?

Nagłe przepięcia mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń instalacji elektrycznej i podłączonych urządzeń. Dotyczy to zarówno domów, jak i budynków przemysłowych, gdzie awarie mogą generować wysokie koszty i przestoje w produkcji. Stosowanie ograniczników przepięć zmniejsza ryzyko wystąpienia takich problemów, co jest szczególnie istotne w instalacjach telekomunikacyjnych, energetycznych, przemysłowych czy budynkach mieszkalnych.

Przegląd ograniczników przepięć – jakie produkty są dostępne?

W sklepie dostępne są różne modele ograniczników przepięć, zarówno dla prądu przemiennego (AC), jak i prądu stałego (DC). Każdy z tych produktów oferuje inną specyfikację techniczną, dzięki czemu można dobrać urządzenie najlepiej pasujące do konkretnych wymagań instalacji.

1. Ograniczniki przepięć AC (prąd przemienny)

• VCX Professional T1+T2 4P L1-B+C 6kA oraz 8kA – Są to ograniczniki klasy T1+T2, idealne do ochrony instalacji domowych i przemysłowych. Zastosowanie tego typu urządzeń zabezpiecza przed przepięciami wywołanymi przez wyładowania atmosferyczne oraz przepięcia generowane w sieci.
• PRO-TEC AC Typ 1+2 BY1-B+C/1 – Ogranicznik przeznaczony do instalacji, gdzie konieczna jest kompleksowa ochrona przed przepięciami różnego pochodzenia. Doskonały wybór dla instalacji budynków mieszkalnych, a także małych przedsiębiorstw.
• EATON AC SPBT12-280 Typ 1+2 4P – Produkt o wysokiej jakości, dedykowany do zastosowań w wymagających instalacjach, takich jak sieci energetyczne lub przemysłowe.

2. Ograniczniki przepięć DC (prąd stały)

• VCX T1+T2 3P 1200V B+C 14kA, 12.5kA oraz 7kA – Ograniczniki przepięć przeznaczone do instalacji z prądem stałym, takie jak systemy fotowoltaiczne, sieci telekomunikacyjne lub przemysłowe. Różne modele oferują zróżnicowaną pojemność, co pozwala na odpowiednie dobranie modelu w zależności od obciążenia instalacji.
• ASA-A500-5DK / ASA-A660-5DK z zaciskiem do linii gołej – Te ograniczniki przepięć są szczególnie przydatne w instalacjach zewnętrznych, takich jak sieci energetyczne czy telekomunikacyjne, zapewniając skuteczną ochronę w trudnych warunkach atmosferycznych.
• ASA-A500-5F1K, ASA-A660-5F1K / ASA-A660-5F2K z zaciskami przebijającymi – Modele z zaciskami przebijającymi, idealne do sieci o wyższych napięciach, oferują skuteczną ochronę instalacji elektrycznych, takich jak linie energetyczne.

Typy ograniczników przepięć T1, T2 i T3 – czym się różnią?

Ograniczniki przepięć są klasyfikowane według typów, co określa, przed jakimi rodzajami przepięć chronią:

• T1 (Typ 1) – Są to urządzenia przeznaczone do ochrony przed bezpośrednimi skutkami wyładowań atmosferycznych. Instalowane są najczęściej na głównym wejściu instalacji do budynku.
• T2 (Typ 2) – Chronią instalację przed przepięciami generowanymi wewnątrz sieci, np. przez włączanie i wyłączanie urządzeń elektrycznych. Ograniczniki tego typu znajdują zastosowanie w większości instalacji elektrycznych.
• T3 (Typ 3) – Przeznaczone są do ochrony końcowych urządzeń elektrycznych, takich jak sprzęt RTV czy AGD.

Ograniczniki T1+T2 łączą w sobie funkcje ochronne obu typów, co czyni je wszechstronnym rozwiązaniem do wielu zastosowań.

Jak dobrać odpowiedni ogranicznik przepięć?

Wybór odpowiedniego ogranicznika przepięć zależy od kilku czynników:

• Rodzaj instalacji – Przede wszystkim należy określić, czy mamy do czynienia z instalacją AC (prąd przemienny) czy DC (prąd stały). Ograniczniki przepięć dla systemów fotowoltaicznych będą różniły się od tych przeznaczonych do instalacji domowych czy przemysłowych.
• Poziom ochrony – W zależności od lokalizacji i potencjalnych zagrożeń (np. ryzyko wyładowań atmosferycznych) warto zainwestować w ograniczniki T1+T2, które oferują szeroką ochronę. Dla bardziej specyficznych potrzeb można rozważyć także modele T3, które chronią urządzenia końcowe.
• Specyfika techniczna – Należy zwrócić uwagę na parametry techniczne urządzeń, takie jak poziom prądu nominalnego (kA), napięcie pracy czy liczba biegunów (3P, 4P). Na przykład ogranicznik VCX T1+T2 3P 1200V B+C 14kA jest odpowiedni dla instalacji wymagających wysokiej ochrony przed przepięciami.
• Rodzaj budynku i instalacji – Dla budynków mieszkalnych, małych przedsiębiorstw czy instalacji przemysłowych, warto wybrać produkt dostosowany do obciążenia elektrycznego i ryzyka przepięć w danej lokalizacji.

Regularna konserwacja i przeglądy

Aby zwiększyć skuteczność ochrony i zapewnić pełne bezpieczeństwo instalacji, warto również rozważyć regularne przeglądy systemów zabezpieczających, w tym ograniczników przepięć. Choć urządzenia te są niezwykle wytrzymałe, długotrwała ekspozycja na ekstremalne warunki, takie jak częste wyładowania atmosferyczne, może wpływać na ich wydajność. Dlatego zaleca się okresową kontrolę stanu technicznego i, w razie potrzeby, wymianę zużytych elementów.

Ochrona zgodna z przepisami

Inwestycja w wysokiej jakości ogranicznik przepięć to nie tylko ochrona przed kosztownymi naprawami czy wymianą sprzętu, ale przede wszystkim dbałość o bezpieczeństwo użytkowników instalacji. Warto również pamiętać o kwestiach formalnych. Niektóre regulacje prawne oraz normy budowlane wymagają stosowania ograniczników przepięć w nowych instalacjach elektrycznych, szczególnie w budynkach użyteczności publicznej oraz w obiektach o wysokim ryzyku przepięciowym.

Podsumowanie

Ograniczniki przepięć to kluczowe elementy ochrony instalacji elektrycznych, niezależnie od tego, czy mówimy o budynkach mieszkalnych, zakładach przemysłowych czy instalacjach fotowoltaicznych. Dobór odpowiedniego modelu zależy od specyfiki instalacji, poziomu ochrony i rodzaju prądu, z jakim mamy do czynienia. Dzięki różnorodnej ofercie ograniczników przepięć dostępnych w sklepie, każdy znajdzie rozwiązanie idealnie dopasowane do swoich potrzeb – od modeli do prądu przemiennego, po specjalistyczne produkty do prądu stałego, jak VCX Professional, PRO-TEC, EATON czy ASA. 

Dzięki odpowiednio dobranemu ogranicznikowi przepięć, możemy być pewni, że nasza instalacja jest chroniona przed nieprzewidzianymi awariami, a ryzyko uszkodzenia cennych urządzeń elektrycznych zostaje zminimalizowane. Wybór urządzenia dopasowanego do specyficznych potrzeb instalacji zapewnia nie tylko bezpieczeństwo, ale również zgodność z aktualnymi przepisami i normami technicznymi.